Orphée aux Enfers, Jacques Offenbach

Oorspronkelijke titel Orphée aux Enfers
Nederlandse titel Orpheus in de Onderwereld
Componist Jacques Offenbach
Tekstdichter Hector Crémieux en Ludovic Halévy
Vertaling Joop C.G. Fransen
Genre Opéra-bouffon (komische opera) in vier bedrijven
Première 21 oktober 1858, Théâtre des Bouffes-Parisiens, Parijs
Tijd van handeling Het stuk speelt in de Griekse Oudheid
Plaats van handeling
  1. Op aarde (landschap in de buurt van Thebe)
  2. In de hemel (op de berg Olympus)
  3. In de onderwereld (een kamer)
  4. In de onderwereld (een zaal)
Belangrijkste rollen
  • De publieke opinie, alt of mezzosopraan
  • Eurydice, sopraan
  • Orpheus, tenor
  • Aristaeus, alias Pluto, tenor
  • Jupiter, bariton
  • Diana, sopraan
  • Cupido, sopraan
  • John Styx, bariton of tenor
Kooraandeel Veel koor
Orkestbezetting 2 fluiten, 2 hobo's, 2 klarinetten, 2 fagotten, 2 hoorns, 2 trompetten, 3 trombones, pauken/slagwerk, strijkers
Bijzondere eisen

Eurydice moet liefst een coloratuursopraan zijn. Pluto, de tenor, heeft een aria met falsetnoten (maar die zijn niet verplicht). In de finale van het tweede bedrijf kan een fanfare-orkest opmarcheren, maar dit kan ook zonder bezwaar worden weggelaten. Dit laatste geldt ook voor de vele balletmuzieken. Het stuk is heel geschikt voor jubileumvoorstellingen, omdat het mogelijk is de naam van elke koorzanger als een Griekse godheid in het programma te vermelden (suggesties voor rolnamen zijn in het tekstboek opgenomen). Aan coupures ontkomt men niet; anders is het stuk veel te lang.

Partituur en orkestmateriaal Leverbaar
Moeilijkheidsgraad Niet moeilijk
Duur Vier bedrijven, totale duur: ruim 2½ uur
Muziek

Orpheus in de Onderwereld (1858) was de eerste avondvullende operette. Het koor heeft heel veel te zingen. Er zit allerlei bekende muziek in, zoals het duet voor sopraan en viool (!), het zoemduet voor Eurydice en Jupiter (vermomd als vlieg), de revolutiescène, de sterfaria van Eurydice, plaagcoupletten, en vooral natuurlijk de beroemde cancan. In feite parodieert het stuk de opera seria; muziek uit Glucks Orpheus wordt letterlijk geciteerd.

Verhaal

De plot is gebaseerd op het mythologische verhaal van Orpheus die zijn overleden vrouw uit de onderwereld mag terughalen op voorwaarde dat hij tijdens de tocht niet naar haar mag omzien; Orpheus’ liefde is te groot, hij kijkt toch en verliest haar voor eeuwig. In de parodistische opera van Jacques Offenbach is het huwelijk tussen Orpheus en Eurydice slecht. Als Orpheus ontdekt dat Pluto zijn vrouw naar de onderwereld heeft ontvoerd, springt hij een gat in de lucht. Slechts onder druk van een allegorische figuur, de Publieke Opinie, besluit hij de goden te vragen of hij Eurydice mag terughalen. De goden op de Olympus vervelen zich en vragen of ze mee mogen naar de onderwereld, als verzetje. Jupiter stemt daarin toe, omdat hij zodoende een opstand tegen zijn bewind onderdrukt. In de onderwereld krijgen de goden wijn in plaats van nectar te drinken; ze amuseren zich kostelijk en dansen de cancan, een dans die omstreeks 1858 in Parijs in de mode was. Intussen probeert Jupiter (in de gedaante van een vlieg) de schone Eurydice te verleiden. Na veel verwikkelingen wordt Eurydice in een bacchante veranderd en aan de god Bacchus ten geschenke gegeven.

Kostumering De kostumering moet Grieks aandoen, maar in hoofddeksels, pruiken, accessoires, rekwisieten enz. kan men zijn fantasie de vrije loop laten.
Opmerking Het stuk zit vol anachronismen en destijds actuele toespelingen. Grappen die betrekking hebben op de actualiteit van heden zijn zeer gebruikelijk.
Foto's Odeon Alkmaar 2010 - fragment 1e acte Odeon Alkmaar 2010 - 2e acte, op de Olympus Odeon Alkmaar 2010 - 3e acte: in de Onderwereld
Link Wikipedia

< Eine Nacht in Venedig | Volg | Pan y Toros >

Tags: Offenbach | Fransen